Sinterklaas, leugens, de waarheid & hb’ers

Sinterklaas, de waarheid & de hb’er

Deze column wordt geschreven door dr. Noks Nauta (foto hierboven, door Gijs de Kruijf). Zij is arts niet praktiserend en psycholoog. In 2000 ontdekte ze dat ze (zeer) hoogbegaafd is en zag tegelijk een groot tekort aan kennis over hoogbegaafde volwassenen. Sindsdien verzamelt en verspreidt zij kennis over hoogbegaafdheid bij volwassenen en senioren en kennis over zeer hoogbegaafden. Dat doet zij grotendeels vanuit het IHBV, een kennisinstituut waarvan zij medeoprichter en erebestuurslid is. (www.ihbv.nl). Zij geeft presentaties en workshops, schrijft artikelen en boeken. Een deel van haar boeken is te vinden in de webshop van het IHBV (Webshop – IHBV). Voor Talentissimo schrijft Noks Nauta over haar ervaringen en gedachten rondom hoogbegaafdheid. 

Als kind genoot ik van de Sinterklaastijd. Ik geloofde echt dat op 5 december onze grote rieten wasmand met deksel door Sinterklaas met pakjes gevuld werd als er werd aangebeld die avond. Met een jaar of 5 merkte ik al dat er allerlei dingen niet klopten. Maar ik liet dat gebeuren omdat ik merkte dat mijn ouders het zo leuk vonden. En toen ik met 6 jaar te horen kreeg hoe het echt zat, was dat dus geen verrassing. Het leuke was dat ik toen zelf cadeautjes en surprises kon gaan maken. Godsdienstpsycholoog Joke van Saane vertelt dat ze door haar oudere zus werd ingewijd in het complot en toen onderdeel werd van het magische spel. (Dros, 2023)

Maar niet alles is positief. Bij de intocht van Sinterklaas zien we vaak huilende kinderen. Sommigen vinden het een eng idee dat Piet echt in huis zou komen. Of dat Sinterklaas alles weet en ze dus straf kunnen krijgen. Al gelooft vast niemand (meer) dat ze meegenomen worden in de zak naar Spanje …

Liegen we als we het Sinterklaas verhaal voor jonge kinderen in stand houden en is dat schadelijk?, zo vraagt Lodewijk Dros. Vinden kinderen dat we hebben gelogen als ze erachter komen dat Sinterklaas niet bestaat? Kan het spel in deze tijd van fake news nog wel blijven? Goede vragen! Maar er is niet één juist antwoord. 

Hoogbegaafde kinderen liegen ook wel eens. Wat is hun motief? Het ontlopen van straf? Willen ze je testen? Lees het boek van Kate Maupin! Ga erover in gesprek en help ze in hun morele ontwikkeling. Die morele ontwikkeling is grotendeels afhankelijk van het cognitieve niveau, daarom lopen hoogbegaafde kinderen hierin ook vaak vóór op hun leeftijdsgenoten. Vergeet daarbij niet dat ze lang niet altijd de nuances kunnen zien. Situaties verschillen vaak op details die voor een jong kind niet altijd zichtbaar zijn. En als je zelf wel eens liegt en je kind betrapt je daarop, wat zeg je dan? Maak liegen vooral bespreekbaar. (Zie ook Popov.)

Een fijne Sinterklaas!

Toepassen

Denk na over deze vragen, of voer er eens een goed gesprek over! 

• Hoe heb je het zelf ervaren toen je erachter kwam dat Sinterklaas niet ‘echt’ bestond?
• Hoe reageert of reageerde jouw hoogbegaafde kind op Sinterklaas?
• En hoe op het uitleggen dat Sinterklaas niet (echt) bestaat?
• We liegen allemaal (dagelijks) wel eens. Welke (kleine) leugentjes heb jij vandaag verteld?
• Als je (hoogbegaafde) kind ergens over liegt, begrijp je dan waarom zij of hij dat doet? En hoe bespreek je dat?
• Hoe leg je aan je (hoogbegaafde) kind uit wanneer iets liegen is en wanneer niet?

Referenties

Lodewijk Dros. (2023). Liegen over Sinterklaas, is dat schadelijk voor onze kinderen? Trouw, 25 november 2023

Kate Maupin (2014). Cheating, Dishonesty, and Manipulation: Why Bright Kids Do It. Gifted Unlimited. 

Linda K. Popov (2021). Het grote deugdenboek voor ouders en kinderen. ACT on virtues.