Op naar de hoogbegaafdenklas…

“In the ordinary elementary school situation children of 140 IQ waste half of their time.  Those above 170 IQ waste nearly all of their time.  With little to do, how can these children develop power of sustained effort, respect for the task, or habits of steady work? “
– Leta S. Hollingworth

“In een gewone basisschoolsituatie verspillen kinderen met een IQ van 140 de helft van hun tijd. De kinderen met een IQ van boven de 170 verspillen bijna al hun tijd. Hoe kunnen deze kinderen, wanneer er weinig voor ze te doen is, de kracht ontwikkelen om taken te doen, leren om het werk te respecteren of een gewoonte om op een vast tempo door te werken ontwikkelen?”
– Leta S. Hollingworth

Ik ben aan het werk. De telefoon gaat, het is mijn lief maar ik zit in een overleg dus daar kan ik even niet bij. Een klein chatberichtje kan wel.

“Is het dringend?”

“Je dochter wil je spreken.”

“Ok, ik bel zo even terug.”

Een minuut of tien later pak ik mijn telefoon en bel.

“Komt ze!”

“Papa, ik mag naar de hoogbegaafden-afdeling.”

“Wauw, echt waar? En wat vind je daarvan?”

“Nou, ik vind het leuk en spannend maar ook een beetje jammer want dan zie ik mijn vriendjes niet meer allemaal.”

Na bijna twee jaar op een wachtlijst gestaan te hebben en alvast gewisseld te zijn naar de school waar ze een hoogbegaafden-afdeling hebben is er plaats, en het komt op een goed moment voor onze oudste. Automatiseren gaat langzaamaan beter, ze kan het schoolwerk prima mits ze zichzelf concentreert. Ze is alleen snel afgeleid en altijd met vijfhonderd dingen tegelijk in haar hoofd bezig. De afdeling waar ze nu zitten heeft meer dan honderd leerlingen in semi-open ruimtes en is daardoor af en toe rumoerig, en er staat een beperkte hoeveelheid variatie op het programma. Waar ieder kind in Nederland baat bij heeft is eigenlijk een kleinere klas met meer individuele aandacht en onderwijs dat echt op maat gemaakt is voor een kind. Natuurlijk is het niet zo dat een hoogbegaafdenafdeling dat helemaal kan bieden maar het is een stap in de goede richting. We hopen op een kind dat met plezier leert en blijft leren.

Aanpassen… maar dan aan het kind…

Zoals de quote van Leta Hollingsworth al aangaf hebben kinderen met een extreem hoog IQ een groot gedeelte van hun tijd op de basisschool niet veel te doen. De adviezen van de orthopedagoge logen er niet om, de orthopedagoge gaf het advies om negentig procent van de les-stof aan te passen (comprimeren, andere dingen doen, etc). Met die stappen ben je er nog niet want eigenlijk is er een vorm van maatwerk nodig. Niet alles gaat ineens naar binnen en voor sommige vaardigheden moet je gewoon oefenen. Het gevolg, wanneer je het helemaal doortrekt, is dat er een gepersonaliseerd lesprogramma moet komen wat eerder een privé-les is dan een klassikaal systeem. Hopelijk is er volgend jaar ook plek voor de jongste. Die zit in groep 3 en omdat we een school hebben met aanpasbare leerlijnen kan hij vrolijk doorgaan met de leerstof assimileren op zijn eigen tempo en dat doet hij dan ook tussen het spelen door, en niet noodzakelijkerwijs alleen de leerstof die ze hem aanbieden. Een week of drie terug begon hij negatieve getallen van elkaar af te trekken. Het bleef in mijn hoofd hangen. Die avond dacht ik terug aan mijn eigen basisschool periode waar ik Engels leerde door mee te doen met groep acht, zonder dat iemand het in de gaten had, terwijl ik in groep vier of vijf me zat te vervelen. Dat rumoerige open systeem waarbij ze met zijn allen in twee of drie ruimtes zitten leidt af.. of geeft inspiratie. Zou hij misschien meeluisteren bij de instructie voor de hogere klassen? Dat heb ik de volgende ochtend nagevraagd. Onze jongeman zei ja noch nee en zat met glinsterende ogen en een grote grijns naar ons te kijken, hij wou niet liegen en hij wou ook niet toegeven. Achteraf bleek hij de kennis over negatieve getallen van zijn moeder te hebben opgedaan. We hebben toch even met zijn juf gebabbeld dat hij tijd teveel heeft en nog wat meer uitdaging nodig heeft. Soms vraag ik me echt af wat ze hem gaan leren wanneer hij 10 of 11 is, want op dit tempo gaat hij rap door de leerstof heen.

Er zijn meer dingen te doen dan leren…

Onderwezen worden is slechts een deel van het schoolbestaan. Het vinden van klasgenoten waar je aansluiting mee hebt is lastig, zeker wanneer je drie standaarddeviaties (SD) afwijkt van de norm. Dezelfde interesses, vergelijkbare gedachtensprongen en een klasgenootje dat niet verbaasd opkijkt wanneer je in de auto je wiskunde-boek opentrekt is een zegen, want dat geeft je een beter zelfbeeld dan wanneer je altijd die ene uitzondering bent. Dat sociale aspect is ontzettend belangrijk, misschien nog wel belangrijker dan het leren op school. Wanneer ons meiske terugkomt van een middagje met allemaal kinderen die drie SD afwijken is ze een heel ander kind, ze praat volwassen en gedraagt zich alsof ze gekregen heeft wat ze nodig heeft en daar gelukkig mee is. Met zeventig hoogbegaafde leerlingen bij elkaar is de kans op aanspraak groter, en ik verheug me op de avonturen die ze daarmee kan beleven.